Beleggers schamperen graag dat je beter een gorilla je beleggingskeuzes kunt laten maken dan duurbetaalde analisten van grootbanken. Laat de gorilla maar pijltjes gooien om je portefeuille samen te laten stellen. De aap boekt vaak betere resultaten dan de specialisten.
Maar hoe pakt het uit als een grootbank als Goldman Sachs met ingewikkelde computersimulaties het WK voetballen gaat voorspellen? Niet best, als je kijkt naar de performance van de slimste koppen en de beste computermodellen van Goldman Sachs. Maar ook UBS en ING zaten er naast met hun WK-voorspellingen. Alleen de Japanse bank Nomura voorzag dat Frankrijk het WK zou winnen.
Toegegeven, het toernooi in Rusland was zeer verrassend. Wie had bijvoorbeeld verwacht dat Kroatië zo ver zou komen? De Franse 19-jarige speler Kylian Mbape schitterde, terwijl superster Neymar een modderfiguur sloeg. Ook topper Messi moest al vroeg het veld ruimen.
Goldman wist zeker dat Brazilië zou winnen. Andere banken noemden Duitsland en Spanje als winnaar. Alleen Nomura voorspelde Frankrijk als toernooiwinnaar. Wat ging er fout? Laten wij de gebruikte technieken van de banken bekijken.
Goldman Sachs
De Amerikaanse grootbank pakte het groots aan. De bank simuleerde 1.000.000 scenario’s voor het toernooi. Daarmee berekende Goldman de kansen voor de verschillende teams om de finale te bereiken. “Engeland strijdt tegen Duitsland in de kwartfinales, Duitsland wint, en Duitsland staat tegenover Brazilië in de finale en Brazilië wint”, zei de bank in haar eerste prognoses, zoals blijkt uit de onderstaande illustratie:
In werkelijkheid werd Duitsland al uitgeschakeld in de groepsfase. Engeland schopte het tot de halve finale. Goldman zag het niet zitten met Kroatië, het team zou er volgens de grootbank al uitvliegen in de groepsfase. Het toernooi liep totaal anders dan eerst door de bank voorspeld.
Na de groepsfase ging Goldman weer aan de slag met analyseren. Net voor de halve finales voorspelden ze een uiteindelijke finale tussen Engeland en België. Helemaal fout, Frankrijk en Kroatië speelden het slotduel tegen elkaar.
Goldman probeerde zich eruit te redden met de opmerking dat voetbal een wel een zeer onvoorspelbaar spelletje is. "Daar helpen zelfs de allerbeste statistische analyses niet bij."
UBS
De analisten van UBS Wealth Management geven toe de toernooiwinnaar verkeerd te hebben voorspeld. Ze wijzen er ook op dat ze ongeveer tweederde van de voorspellingen van de resultaten in de groepsfase juist hadden.
"De grote verrassing voor ons was runner-up Kroatië", schrijft Mark Haefele, de chief investment officer van het bedrijf, in een email aan klanten. Business Insider kreeg de email ook te lezen. Kroatië versloeg Denemarken, Rusland en Engeland. Haefele zegt ook de investeerders van de resultaten konden leren. "Je moet waarschijnlijkheden nooit verwarren met zekerheden. Bij beleggen heb je net als bij voetbal nooit zekerheden." Hij voegt eraan toe: "Zelfs beleggingen die er het meest aantrekkelijk uitzien, kunnen underperformen."
ING en Nomura
ING koos de kapitalistische benadering. Het team dat op papier het meeste waard is, zou winnen. Het Spaanse team met een waarde van 1.187 miljard dollar zag er het best uit volgens ING. Frankrijk was een goede tweede met een teamwaarde van 1.183 miljard dollar.
Nomura, de enige bank die de uiteindelijke winnaar Frankrijk goed voorspelde, vertelde over de aanpak: "Als analisten hebben we besloten om de portefeuilletheorie en de efficiënte markthypothese toe te passen op het WK." Ook Nomura keek naar de waarde van de spelers in elk team. Het keek verder naar de dynamiek van de prestaties van het team en de historische prestaties.
Waarom zaten de banken er zo ontzettend naast?
De meeste banken hadden het bij het verkeerde eind vanwege de onvoorspelbaarheid van het wereldkampioenschap dit jaar. Zo werd de Duitse exit door Haefele van UBS gekenmerkt als "waarschijnlijk één van de grootste verrassingen uit de recente geschiedenis van het toernooi". Duitsland was niet meer uitgeschakeld in de eerste ronde van het WK sinds 1938. Ook Ruslands overwinning op Spanje en de Argentijnse afgang waren een totaal onverwacht.
Uiteindelijk is het bij een evenement als het wereldkampioenschap dwaas om volledig op statistieken te vertrouwen. Voetbal is gewoon te onvoorspelbaar om tot een statistisch model te worden gereduceerd. Zoals Goldman Sachs al zei voor het wereldkampioenschap voetbal: "De onvoorspelbaarheid is natuurlijk precies de reden waarom het wereldkampioenschap voetbal zo spannend is om naar te kijken."